Mùa nước nổi trên sông Cổ Chiên - Bức tranh thiên nhiên và ẩm thực đặc sắc miền Tây

09/10/2025

Vĩnh Long từ lâu đã trở thành điểm đến lý tưởng đối với những ai yêu thích thiên, sông nước và muốn trải nghiệm cuộc sống bình dị, chân chất của người dân miền Tây Nam Bộ. Được tách ra từ dòng sông Tiền rộng lớn - sông Cổ Chiên như một bức tranh thơ mộng và cuốn hút nằm lặng lẽ giữa lòng Trung tâm hành chính tỉnh Vĩnh Long, dòng sông hiền hoà này được ví như mạch nguồn nuôi dưỡng đời sống văn hoá cùng ẩm thực của người dân nơi đây qua bao thế hệ. Đặc biệt, cứ độ khoảng từ tháng 9 đến tháng 11 âm lịch hàng năm là thời điểm con nước dâng cao như một tiếng còi báo hiệu rằng một mùa nước nổi nữa lại đến. Cũng chính thời gian này, sông Cổ Chiên càng nổi bật lên vẻ đẹp của một bức tranh thiên nhiên sống động với cảnh quan tuyệt mỹ cùng nguồn sản vật cá tôm dồi dào và phong phú.

Đây không chỉ là mùa của thiên nhiên trù phú mà đây còn là mùa của du lịch và trải nghiệm. Có dịp ghé thăm Vĩnh Long vào mùa nước nổi, du khách sẽ có cơ hội hoà mình vào nhịp sống lênh đênh của ngư dân miền sông nước và thưởng thức những món ăn dân dã nhưng chứa đầy tinh hoa của sản vật trên sông Cổ Chiên.

Sắc thái thiên nhiên độc đáo và hoạt động của người dân vào mùa nước nổi

Mỗi độ con nước từ thượng nguồn Mekong đổ về, sông Cổ Chiên lại khoác lên mình tấm áo mới dịu dàng và đầm thắm trông như dáng vẻ của cô gái miền thôn quê chất phát và thật thà. Vào mùa nước nổi, dòng Cổ Chiên lại thay màu áo mới trở nên mộc mạc và quyến rủ hơn một cách lạ kỳ, khiến bất kỳ ai ghé thăm một lần lại mang lòng say đắm không quên. Nước dâng cao cũng là lúc lượng phù sa cuồn cuộn bắt đầu tràn về các con kênh - con rạch, các bãi bồi trù phú ven bờ cũng bắt đầu được bồi đấp, mặt sông lúc này đã mênh mông sóng nước trải dài như dải lụa bạc lấp lánh và kiêu sa dưới ánh nắng vàng. Hai bên bờ, những rạng bần già bắt đầu nghiêng mình soi bóng, những vườn trái cây miệt vườn càng thêm trù phú vì có dòng nước ngọt mang theo phù sa nuôi dưỡng sau những mùa nước nổi đi qua.

Ảnh: Bình minh trên sông Cổ Chiên.

Mùa nước nổi đến, không chỉ tạo nên vẻ đẹp trữ tình của một góc Vĩnh Long bên dòng Cổ Chiên, mà đây còn là thời điểm vàng mang lại nguồn thuỷ sản dồi dào tạo nên nhịp sống đặc trưng của cư dân vùng sông nước. Khi con nước dâng cao cả một vùng quê ven sông trở thành một bức tranh sống động được tô vẽ từ những hoạt động náo nhiệt của ngư dân vùng sông nước, nơi những chiếc xuồng - chiếc ghe từ lâu đã trở thành phương tiện gắn bó với đời sống sống sinh hoạt hàng ngày của người dân qua bao năm tháng, cứ hễ mỗi buổi sáng sớm tinh mơ lại bắt gặp hình ảnh người dân miệt mài quăng chài – thả lưới, nhịp sống vào mùa này cũng trở nên rộng ràng và tất bật hơn, tiếng chèo khua nhịp nhàng hoà cùng với tiếng reo hò “í ới” vang vọng cả mặt sông phẳng lặng. Ban trưa, những nụ cười giòn tan cùng tiếng trao đổi vui vẻ giữa người mua kẻ bán. Chiều về, mùi khói bếp phát ra từ những ngôi nhà ven sông mang theo hương thơm từ nồi cá lăng hơ kho tiêu hay nồi canh chua cá linh bông điên điển,… những món ăn đặc trưng mùa nước nổi.

Người dân nơi đây không xem mùa nước nổi là thiên tai mà họ xem đây là một món quà mà thiên nhiên đã ưu ái ban tặng cho vùng đất này. Đây không chỉ là mùa kiếm sống của các ngư dân mà đây còn là mùa hội tụ, mùa của tình làng nghĩa xóm. Họ cùng nhau ra sông đánh bắt, cùng trao nhau những lời hỏi thăm chân tình, cùng chia sẻ cho nhau những câu chuyện thú vị trong những năm tháng làm nghề vất vả, họ còn cùng nhau chế biến những món ăn dân dã rồi cùng nhau quây quần và thưởng thức. Đó chính là nét đẹp văn hoá đã gắn liền với dòng sông Cổ Chiên qua bao thế hệ, là dáng vẻ đẹp nhất của người lao động trong mùa con nước dâng cao.

Các sản vật từ các loại cá tôm trên dòng Cổ Chiên

Sông Cổ Chiên ngoài nổi tiếng là điểm đến du lịch hấp dẫn với phong cảnh sông nước hữu tình, nơi đây còn nổi tiếng với nguồn thuỷ sản vô cùng dồi dào và phong phú, đặc biệt vào mùa nước nổi số lượng thuỷ sản lại càng thêm đa dạng hơn bao giờ hết, đây cũng chính là thời gian vô cùng thích hợp để du khách ghé thăm Vĩnh Long khám phá ẩm thực miền Tây với những món ăn ngon mang đậm đà nét văn hoá Nam Bộ vào mùa nước nổi.

1. Cá linh - biểu tượng của mùa nước nổi

Nhắc đến mùa nước nổi không thể kể đến cá linh - loài cá tuy nhỏ nhưng lại gắn liền với ký ức của bao thế hệ người dân nơi đây khi mỗi mùa con nước dâng cao. Ngon nhất vẫn là cá linh non, vừa béo lại vừa ngọt, có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon:

Cá linh kho mía: Vị ngọt thanh từ mía hoà quyện cùng vị ngọt tươi của thịt cá linh tạo nên món ăn tuy dân dã nhưng lại quyến rũ các vị thực khách phương xa. Thị cá mềm thơm, nêm nếm lại đậm đà, ăn kèm cùng với cơm trắng thì khó gì sánh bằng.

Canh chua cá linh bông điên điển: Cá linh - đặc sản mùa nước nổi lại kết hợp cùng với loài rau được mệnh danh là “Hoa mai vàng trên sông” thì phải gọi là “mỹ vị dân gian”. Một chút vị chua thanh từ me, một chút vị ngọt từ cá, một sắc vàng nổi bật từ bông điên điển lại trở thành một món ăn đặc sản mà ai cũng mê đắm, nếm thử một lần lại nhớ mãi không quên.

Ảnh: Món canh chua cá linh bông điên điển qua bàn tay chế biến của các đầu bếp miệt vườn

2. cá rô đồng, cá trèn, cá lóc

Ngoài cá linh, thì dòng sông Cổ Chiên hiền hoà còn trù phú với nhiều loại cá khác như: cá rô, cá trèn, cá lóc,.. những loại cá tuy dân dã nhưng qua bàn tay chế biến của các vị đầu bếp miền Tây sông nước lại trở thành những món ăn ngon trứ danh:

Cá rô kho tộ: Từng sớ thịt mềm tan hoà quyện cùng vị beo béo tươi ngon, nêm nếm thêm cùng một ít gia vị là đã có ngay món cá rô kho tộ đậm đà hương vị quê nhà. Món này ăn kèm cùng với cơm trắng, càng ăn càng cuốn, ăn hết cả “nồi cơm” lúc nào không hay.

Cá lóc nướng trui: Thịt cá lóc ngọt thơm đem đi chế biến món nào cũng thành đặc sản, tuy nhiên để thưởng thức trọn vẹn hương vị của thịt cá, người dân quê mộc mạc thường đem cá đi nướng trui ăn cùng với nước chấm muối ớt chanh, tuy đơn giản nhưng nhâm nhi cùng ly “rượu đế” thì quên hết ngày.

Cá trèn nấu canh chua: Cá trèn - loại cá tưởng chừng như bị lãng quên theo nhịp sống hiện đại. Nhưng mùa con nước dâng cao thì loại cá này lại trở thành đặc sản “hiếm có, khó tìm”. Thị cá tươi ngọt, nếu đem đi nấu canh chua thì “hết sẩy”, vị ngon của cá tươi mới vừa được đánh bắt kết hợp cùng vị chua thanh mát từ nước dùng thì lại trở thành món ăn không thể bỏ lỡ trong những ngày hè oi bức.

Ảnh: Cá lóc nướng trui - món ngon miền sông nước

3. Tép rong - đặc sản mùa nước nổi trên sông Cổ Chiên

Mùa nước nổi trên sông Cổ Chiên mang đến cho người dân nơi đây nhiều sản vật quý giá, trong đó tép rong là một trong những đặc sản nổi bật. Loại thuỷ sản tuy nhỏ bé này nhưng lại gắn bó với đời sống sinh hoạt của người dân miền sông nước qua bao năm tháng. Từ tép rong, bà con nơi đây đã chế biến thành nhiều món ăn dân dã mà hấp dẫn:

Tép rong rang sả: Món ăn tuy đơn giản nhưng lại là sự kết hợp vô cùng đặc biệt giữa loại đặc sản tươi ngon cùng các gia vị đơn giản, vị mặn ngọt vừa miệng hoà cùng hương thơm nồng từ sả lại ăn cùng với cơm trắng thì trở thành món ăn “đánh bại” cả nồi cơm trong mâm cơm quây quần cùng gia đình.

Gỏi tép rong bông điên điển: Tép rong kết hợp cùng với bông điển, tưởng chừng rất đơn giản nhưng lại là món ăn đặc sản của mùa nước nổi. Những con tép rong nhỏ xíu mang theo vị ngọt tự nhiên nay lại đồng hành cùng với bông điên điển -  loài rau đặc trưng trong mùa nước nổi. Hương vị ngọt thanh của tép hoà quyện cùng với vị giòn nhẹ pha thêm một chút chát từ bông điên điển kết hợp cùng những gia vị từ nước trộn gỏi đã được nêm nếm sẵn tạo nên món ăn đậm đà mang theo hồn quê dân dã của vùng sông nước Cửu Long.

Ảnh: Gỏi tép rong bông điên điển - Đặc sản Vĩnh Long

Các hoạt động du lịch, trải nghiệm trong mùa nước nổi

Mùa nước nổi trên sông Cổ Chiên không chỉ mang đến khung cảnh thiên nhiên sông nước hữu tình và trù phú mà đây còn là cơ hội trải nghiệm vô cùng độc đáo và thú vị cho du khách có dịp ghé thăm Vĩnh Long. Chỉ cần thuê một chiếc tàu du lịch đi dọc sông Cổ Chiên là du khách đã có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp của sông nước miền Tây vào mùa con nước dâng cao. Chẳng những vậy du khách còn có cơ hội cùng người dân địa phương tham gia vào các hoạt động thả lưới đánh cá, đặt lọp hay giăng câu, không gì thú vị bằng việc tận tay thu hoạch được mẻ cá tươi ngon. Du khách còn có thể tự tay chế biến những sản vật cá tôm vừa mới bắt được thành những món ăn ngon, sẽ tuyệt vời hơn khi vừa thưởng thức đặc sản quê nhà vừa kịp ngắm hoàng hôn buông xuống trên mặt sông lấp lánh, tất cả sẽ trở thành một kỷ niệm khó quên. Chính sự kết hợp giữa thiên nhiên tươi đẹp cùng với cuộc sống đời thường và nét văn hoá bản địa đặc trưng đã làm cho mùa nước nổi trên sông Cổ Chiên trở thành một chuyến hành trình đầy màu sắc níu chân du khách.

Nếu đã quá chán nản với nhịp sống tất bật nơi phố thị ồn ào, muốn tìm về một nơi để thư giãn và hoà mình với thiên nhiên thì Vĩnh Long vào mùa nước nổi sẽ mang đến cho du khách trọn vẹn những trải nghiệm cuộc sống bình dị của ngư dân miền Tây. Chắc chắn du khách đến đây không chỉ mang về những bức ảnh tuyệt đẹp, những món quà quê - đặc sản mùa nước nổi mà còn mang cả tấm chân tình của người dân quê hương Vĩnh Long trao trọn cho các vị khách phương xa một lần ghé về quê thăm quê nhà./.

Bài,ảnh: Quỳnh Như

 

 

Food

Attractions