Mảnh đất Trà Ôn từ lâu có nhiều đặc sản bánh dân gian nổi tiếng được nhiều người trong và ngoài tỉnh biết đến. Trong đó, có bánh bò nướng là món ngon không thể bỏ qua khi du khách đến với Trà Ôn.
Sở dĩ gọi bánh bò nướng Trà Ôn là đặc sản, bởi vì khi mời ăn bánh, thì có rất nhiều người mới nhìn qua bánh, đã thốt lên câu nói: “Bánh bò nướng Trà Ôn phải không, bánh này bán ở tiểu công viên của chợ Trà Ôn nè!”. Qua câu nói đó, đủ chứng tỏ được độ đặc sản của bánh rồi. Bởi, bánh có ngon, có nét đặc trưng riêng, không lẫn với bất kỳ bánh nào khác mới được nhận định như thế.
Bánh bò nướng Trà ôn, là sản phẩm nổi tiếng qua hơn 25 năm, được làm từ bàn tay khéo léo, tình cảm chân chất nhưng thắm đượm tình người được gửi theo từng ổ bánh của bà Cao Thị Đầm, sinh năm 1955, địa chỉ: 186 - khu 2 - thị trấn Trà Ôn, huyện Trà Ôn.
Trước đây, bà Đầm chỉ học qua loa nghề làm bánh của người hàng xóm, không qua trường lớp như bao thợ làm bánh khác. Nhưng với lòng yêu nghề, bà tự mày mò, bỏ công sức, tiền bạc ra mua hàng trăm kg bột, đường, nguyên liệu để về nhà làm bánh, mới có được thành công như hôm nay.
Nguyên liệu làm bánh bò nướng được kết hợp giữa bột gạo, nước cốt dừa, đường, dầu ăn, men nấu rượu mua ngoài chợ hoặc bột cái của bánh mì. Nguyên liệu luôn được chọn lọc kỷ, yếu tố đầu tiên là phải sạch, không sử dụng phẩm màu, chất phụ gia, chất cấm để làm bánh.
Bột bánh được trộn đều, dùng tay nhồi từ 45 phút đến 1 giờ. Sau đó, cho phần bột vừa được nhồi hoàn chỉnh vào khuôn để nướng bánh. Trước khi cho bột vào khuôn, cho vào dưới đáy khuôn một lượng dầu ăn vừa phải, để khi nướng bánh không bị khét. Tiếp đến, lấy một tờ giấy trắng vừa với khuôn, để lên phía trên tờ giấy một lớp dầu ăn và cho bột bánh vào khuôn với lượng vừa phải không quá dày, không quá mỏng để giúp bánh chín đều hai mặt bánh.
Sau khi nguyên liệu cho vào khuôn, đậy nắp lại và đặt lên lò nướng. Bánh được nướng thủ công bằng than đước đốt chín đặt trên lò than. Người nướng bánh, vừa phải đốt lửa than dưới đáy khuôn để nướng mặt dưới của bánh, vừa gắp lửa than để lên phía trên nắp đậy của khuôn, nhằm đảm bảo cho bánh chín vàng đều cả hai mặt.
Thời gian nướng bánh khoảng 45 phút, đây là công đoạn mất khá nhiều thời gian và vất vả nhất, phải có kinh nghiệm lâu năm mới nướng được. Khâu này, thường được bà Đầm đảm nhận hoặc giao cho người con rễ của mình thực hiện.
Do có kinh nghiệm lâu năm trong nướng bánh, nên trong quá trình nướng, chỉ cần mùi thơm của bánh tỏa ra là bà biết được độ chín của bánh đạt đến mức độ nào để điều chỉnh lượng than sao cho phù hợp. Điều này, giúp cho mỗi ổ bánh bò nướng Trà Ôn luôn đảm bảo được độ chín đều đặn, hai mặt bánh luôn có màu vàng cánh gián trông rất đẹp mắt, mới nhìn chỉ muốn thưởng thức ngay.
Tuy nguyên liệu không có gì khác biệt so với bánh bò nướng của những chủ nhân khác, nhưng với công thức pha chế, liều lượng dựa theo kinh nghiệm và bí quyết riêng của mình, bà Đầm đã tạo ra được ổ bánh bò nướng vừa có rễ tre nở vừa phải, đều đặn, có độ trong, dai mềm, không bị quá khô hoặc quá nhảo.
Điểm đặc biệt của Bánh bò nướng Trà ôn, là ăn vào sẽ cảm nhận được sự hòa quyện giữa độ ngọt của đường, độ béo của nước cốt dừa nhưng độ ngọt thanh vừa phải, không gắt cổ, không có vị chua nhẹ như nhiều bánh bò nướng của các thợ làm bánh khác. Bánh sử dụng từ bột gạo, không sử dụng hóa chất, chất phụ gia nên bánh dùng ngon nhất là trong ngày. Nếu ăn không hết, bảo quản bánh tốt, để qua ngày hôm sau thì vẫn sử dụng được, bánh vẫn ngon không kém như ban đầu. Nếu muốn bánh ngon hơn, cho bánh vào nồi hấp lại trong vòng từ 10-15 phút thì bánh vẫn ngon mà không mất đi mùi vị đặc trưng vốn có của bánh.
Bà Cao Thị Đầm cho biết thêm, hiện tại bà lớn tuổi nên đã truyền nghề lại cho người con rễ sống chung gia đình tiếp tục công việc làm bánh. Con gái trên 40 tuổi sống chung với bà nhưng không rành cách làm bánh, do cách làm bánh khá vất vả, mất nhiều thời gian, cần có tính kiên nhẫn… Ngoài bánh bò nướng, bà Đầm còn làm thêm một số loại bánh khác rất ngon như: Bánh da lợn các loại, bánh khoai mì, xôi…
Bánh bò nướng được làm đều đặn hàng ngày tại nhà để mang ra bán cố định tại tiểu Công viên Trà Ôn hoặc làm theo nhu cầu đặt trước của khách hàng. Ngoài ra, bánh của bà Đầm còn được gửi đi thi tại Hội thi bánh dân gian Nam Bộ được tổ chức tại Cần Thơ và đạt giải cao.
Hàng năm, vào dịp Giỗ tổ Hùng Vương 10/3 âm lịch, ngày quốc giỗ của toàn dân, lãnh đạo huyện Trà Ôn chọn bánh bò nướng của bà Đầm cùng một số đặc sản khác của huyện làm lễ vật dâng cúng lên bàn thờ Quốc tổ được tổ chức tại Bảo Tàng Vĩnh Long.
Bánh bò nướng, với tên gọi dân dã, không hoa mỹ cầu kỳ. Trong cách ăn cũng thế, cũng đơn giản như cái tên vốn có của bánh. Có thể dùng bánh ăn riêng một mình, để thưởng thức được vị đặc trưng riêng của bánh. Ngoài ra, còn một cách ăn nữa đó là, kết hợp bánh với thịt heo quay để tăng thêm vị hấp dẫn cho bánh. Đơn giản là thế, nhưng lại làm cho ai đã thưởng thức một lần, sẽ lưu luyến mãi không quên đến thương hiệu trứ danh bánh bò nướng Trà Ôn.
Khi đến Trà Ôn, du khách không chỉ được ăn bánh bò nướng mà còn có thể mua bánh về làm quà cho người thân, bạn bè,... Vì vậy, mời du khách gần xa hãy đến với Trà Ôn để thưởng thức bánh bò nướng cũng như trải nghiệm tình cảm của người thợ làm bánh miền Tây sông nước./.
Bài, ảnh: Đặng An
