Nhắc đến Tết chúng ta liên tưởng ngay đến việc ngắm trăm hoa đua sắc nở, cùng thưởng thức các món ăn ngon bánh tét, củ kiệu. Bên cạnh đó không ai không nhớ đến những món mứt ngọt ngào đầu năm như mứt chuối, mứt gừng, mứt bí, mứt khoai lang, ... Không đơn thuần chỉ là món ăn, mứt tết trong lòng người Vĩnh Long​ mang một ý nghĩa rất riêng và đặc trưng. Hôm nay, chúng tôi muốn gởi đến du khách một món ăn gắn liền với ngày tết, món ăn thể hiện nghĩa tình của người dân chân chất thiệt thà đó chính là món “Mứt mãng cầu gai”.

Từ những nông sản hiện có trong tỉnh, quanh năm ở Vĩnh Long luôn có những loại trái cây theo mùa như cam sành, bưởi năm roi, chôm chôm, măng cụt,… Trong đó, trái mãng cầu gai (hay còn gọi là mãng cầu xiêm) có rất nhiều tiềm năng. Người dân nơi đây còn chế biến được rất nhiều món ăn từ loại trái này như: mãng cầu dầm với sữa, sinh tố mãng cầu, mứt mãng cầu, đem lại giá trị kinh tế rất cao cho địa phương.

Mãng cầu là loại trái cây chứa nhiều vitamin C và các loại khoáng chất giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu máu, giúp hỗ trợ những tế bào hồng cầu cho cơ thể đồng thời làm đẹp da, chống ung thư, tốt cho tim và còn ngăn ngừa bệnh loãng xương ở phụ nữ, điều trị viêm nhiễm và có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ.

Món mứt mãng cầu chua chua, ngọt ngọt, ăn vào sẽ có độ dẻo và dai kết hợp cùng với hương thơm đặc trưng mà cách làm lại vô cùng đơn giản và dễ thực hiện, nguyên liệu gồm có 1 trái mãng cầu 1,6kg, 600 - 800g đường (tùy sở thích), 1 muỗng cafe muối cùng với giấy bóng kính dùng để gói mứt.

Theo chia sẽ của chị Nguyễn Thị Bích Phượng, người có nhiều kinh nghiệm trong việc làm mứt truyền thống cho biết thêm, Vào những dịp tết đến xuân về, Chị thường lui cui dưới bếp sên mứt mãng cầu cho sắp nhỏ ăn chơi, vừa tiết kiệm, vừa an toàn cho sức khỏe. Chị còn nói thêm, chọn mấy trái chín muồi trên cây hoặc hái những trái già rồi vú trong thạp gạo cho chín thiệt chín để làm mứt. Sau đó, sẽ gọt vỏ hoặc đơn giản là dùng cái muỗng ăn cơm cạo lớp vỏ bên ngoài, rút bỏ cùi, rồi xé trái mãng cầu ra từng múi. Chị còn cho một lượng đường nhất định theo công thức mà Chị học hỏi được từ xưa rồi trộn đều, sau đó phơi nắng một tí.

Cuối cùng, phần hỗn hợp mãng cầu và đường sẽ được sên trên bếp củi tới khi sệt lại và ngả màu vàng là đạt. Theo kinh nghiệm của chị Pượng thì tùy theo từng trái mãng cầu mà màu sẽ ngả vàng khác nhau, có trái thì ra màu vàng cam, có trái thì vàng ngà ngà, có trái thì vàng chanh, đủ loại màu, nói chung là mình thấy nó đẹp mắt.

Mứt mãng cầu sên xong thơm phức, không nhận ra là có họ hàng với vị đắng chát của hoa và lá, vị mứt thì ngọt thanh, có hậu chua chua, ăn rất ghiền. Mình lấy giấy kiếng gói từng cục lại và để ở chỗ lạnh, tránh nóng. Mứt sên lên nó dẻo và dính, cho nên nếu để gần hơi nóng nó chảy đường ra. Thời nay hiện đại, nên cứ cho mứt đã gói xong vào tủ lạnh, ăn nó xực xực, ngon miệng lắm ạ.

Mứt mãng cầu nhà làm luôn là món ăn ngọt ngào, an toàn vì không để các phẩm màu hay chất bảo quản, mang đậm hương vị quê hương kết hợp cùng chén trà nóng đầu Xuân, chắc chắn sẽ đưa câu chuyện bên bàn tiệc thêm đôi lời hay ý đẹp cho mỗi chuyến đi của du khách. Do mỗi loại mứt không chỉ mang hương vị đặc trưng mà còn có ý nghĩa riêng nên không ít gia đình ở Vĩnh Long còn lựa chọn và bày biện theo phong thủy cùng với một số loại mứt khác: Có thể nhắc đến món mứt mãng cầu gai với nguyện ước “Cầu”cho năm mới được no ấm, sum họp, đủ đầy. Cùng với các loại mứt khác như mứt bí trắng ngần thì cầu mong cho sự phát triển, phồn vinh và sức khỏe tốt lành. Hay món mứt gừng cay cay, ngọt ngọt, vàng ruộm mang theo ước vọng về cuộc sống ấm êm, hạnh phúc. Đủ sắc màu, đủ ngọt bùi đắng cay cùng nhau hòa quyện trong một khay mứt cho ngày Tết thêm viên mãn, trọn vẹn.

Một cái tết nữa sắp đến rồi, hạnh phúc nào bằng khi cả nhà cùng ngồi bên nhau nhâm nhi vài viên mứt mãng cầu và uống cùng tách trà nóng đầu Xuân. Nếu có dịp đến Vĩnh Long dịp tết này xin mời du khách cùng thưởng thức món mứt mãng cầu này nhé./.

                                                                             Bài, ảnh: Bích Trang