Nói đến Vĩnh Long du khách thường nghĩ đến vùng đất địa linh nhân kiệt, miệt vườn sông nước được bao bọc bởi 2 nhánh sông (Tiền và Hậu) của dòng sông Mekong huyền thoại. Nơi đó có nhiều loại bánh dân gian đậm đà hương vị quê nhà mà mỗi khi du khách đến Vĩnh Long đều muốn thưởng thức, như: bánh ú, bánh bá trạng, bánh bao, bánh phồng tôm… và nơi đó còn có hàng trăm món bánh dân gian khác hấp dẫn làm say lòng du khách gần xa.
Vào hạ tuần tháng 4, có dịp về Khu du lịch Chợ nổi Trà Ôn dự Ngày hội “Làm bánh dân gian” huyện Trà Ôn năm 2024. Mới sáng sớm, Khu du lịch Chợ nổi Trà Ôn đã nhộn nhịp. Hàng trăm “thợ” làm bánh dân gian khắp các huyện, thị, thành của tỉnh Vĩnh Long đã hội tụ về đây thi nhau pha bột, xào nhưn, nắn bột, cắt tỉa rau củ… chuẩn bị bắt đầu cuộc tranh tài “Làm bánh dân gian”. Những cô giáo mầm non, cô giáo tiểu học, trung học cơ sở, công chức, viên chức, thợ bánh nay đã hóa thân thành “nghệ nhân” trong trang phục áo bà ba, khăn rằn, nón lá xinh xắn.
Phát biểu khai mạc Ngày hội “Làm bánh dân gian”, ông Nguyễn Chí Hiếu, Phó Chủ tịch UBND huyện Trà Ôn, cho biết: “Trà Ôn là địa phương có tiềm năng để phát triển du lịch, như: Làng nghề bánh tráng cù lao Mây trên 100 năm tuổi và di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lễ hội Lăng Ông Tiền quân Thống chế Điều bát Nguyễn Văn Tồn; có 06 điểm chùa Khmer tại xã Tân Mỹ, xã Trà Côn, Hựu Thành. Huyện có tiềm năng và khả năng mở rộng liên kết để hình thành các tour du lịch sông nước miệt vườn, tham quan văn hóa bản địa trên các tuyến tour liên tỉnh đường thủy, cũng như hình thành các tour tham quan trong ngày khi khách lưu trú tại homestay. Hiện nay, trên địa bàn huyện có 02 điểm du lịch lưu trú homestay tại xã Lục Sĩ Thành và 03 điểm du lịch miệt vườn và Khu du lịch Chợ nổi Trà Ôn.
Để tiếp tục tuyên truyền, quảng bá phát triển du lịch, cũng như giới thiệu, quảng bá các sản phẩm bánh dân gian đặc trưng được làm từ gạo, nếp, bột gạo, bột nếp,… của huyện Trà Ôn và các huyện, thị, thành với du khách tham quan trong và ngoài tỉnh; tạo sự kiện hưởng ứng các hoạt động phục hồi du lịch của tỉnh trong năm 2024 và những năm tiếp theo. Đồng thời qua đó làm tiền đề để tăng quy mô tính thu hút trong việc tổ chức hội thi ở các năm tiếp theo. Ngày hội “Làm bánh dân gian” cũng là dịp để giới thiệu những nét văn hóa đặc trưng và kỹ thuật tay nghề khéo léo chế biến bánh dân gian của các nghệ nhân, vừa tạo ra sân chơi để các nghệ nhân cùng thể hiện năng khiếu, giao lưu học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau tôn vinh tinh hoa văn hóa ẩm thực truyền thống của địa phương.
Qua thời gian phát động, Ngày hội đã thu hút 79 đội tham gia, với trên 100 loại bánh (bánh ngọt và bánh mặn như: Bánh canh mặn, bánh xèo, bánh khọt, bánh ít trần, bánh bò, chè trôi nước, bánh ướt cù lao Mây, bánh đúc mặn, bánh da lợn,…) do các nghệ nhân, các lò bánh, hộ cá thể làm bánh dân gian; cán bộ; công chức, viên chức giáo viên đến từ các xã, thị trấn, các trường học trong huyện và các huyện, thị, thành trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long cùng tham gia chế biến…”
Bánh ú Vĩnh Long nổi tiềng thơm ngon
Món chè trôi nước tại Ngày hội “Làm bánh dân gian”.
Cuộc tranh tài “Làm bánh dân gian” diễn ra sôi nổi. Các đội chuẩn bị nguyên vật liệu và trang trí bắt mắt, thu hút đông đảo khách đến tham quan. Tuy là những nguyên vật liệu có mặt thường ngày trong cuộc sống mỗi gia đình, như: gạo, nếp, đường, đậu,…qua bàn tay chế biến khéo léo của “nghệ nhân” thành những chiếc bánh xinh đẹp, tạo dáng, tạo hình bản đồ Việt Nam, ghe xuồng chợ nổi trên sông, công, phượng,…mãn nhãn, hương vị đậm đà. Kết quá Ban Tổ chức đã trao Giải nhất cho đội Trường Mầm non Hựu Thành; Giải Nhì thuộc đội Công đoàn khối Hành chính; 2 Giải Ba cho đội: Huyện Tam Bình và Trường Mầm non Xuân Hiệp. Đồng thời, Ban Tổ chức trao 40 giải khuyến khích và 2 giải phụ trình bày đẹp.
Cuộc tranh tài “Làm bánh dân gian”
Du khách được tham quan, trải nghiệm Ngày hội “Làm bánh dân gian” ai cũng khen ngợi tài khéo léo của các mẹ, các chị đã chăm chút chế biến thành những chiếc bánh đẹp bắt mắt với hương vị đậm đà. Bánh dân gian Vĩnh Long đã và đang trở thành tài nguyên du lịch bản địa quý giá hấp dẫn du khách gần xa. Nhớ một lần, theo đoàn du khách TP. Hồ Chi Minh đến homestay cù lao An Bình mà cư dân nơi đây gọi vui là “Tây ngủ nhà ta” để tham quan trải nghiệm xứ sở sông nước miệt vườn cù lao Vĩnh Long. Hôm đó, chiều tối đoàn được trải nghiệm làm bánh dân gian thật vui. Cánh đàn ông, con trai có nhiều sức lực thì nhồi lá sương sâm, cánh phụ nữ “liễu yếu đào tơ” nắn bánh để chủ gia hấp sẵn chờ đoàn đi xem hát bội về thưởng thức. Khó quên được, cả đoàn nô nức cầm đuốc sáng rực đường làng đi xem hát bội. Các chú chó thấy lạ sủa vang sớm làng. Trải nghiệm đốt đuốc đi xem hát bội vô cùng thích thú. Đến đình làng xem đoàn hát bội của Đoàn nghệ thuật tuồng cổ Đồng Thinh đã từng được Bộ Văn hóa-Thông tin chọn đi biểu diễn tại Mỹ và gây tiếng vang lớn cho hát bội Việt Nam tại Lễ hội Smithsonian năm 2007 với chủ đề “Mê Kông – Dòng sông kết nối các nền văn hóa” do Viện Smithsonian tổ chức tại thủ đô Washington, ấn tượng vô cùng. Hát bội vãn tuồng, đoàn trở về homestay, đến nơi thì bánh nắn đã hấp chín dọn lên bàn cùng với nước cốt dừa, sương sâm là thành quả do đoàn du khách đã chế biến trước khi đi xem hát bội. Ai cũng thích thú ăn bánh nắn cốt nước dừa, sương sâm do bàn tay chính mình làm khen lấy, khen để…
Ngày hội “Làm bánh dân gian” trưng bày nhiều loại bánh hấp dẫn.
Không chỉ vậy mà không ít du khách đến tham quan sông nước miệt vườn Vĩnh Long khi về thường mua những món bánh dân gian đậm đà hương vị ít nơi nào sánh được để làm quà cho gia đình, người thân. Đó là bánh ú, bánh bá trạng, bánh bao… là những thứ bánh dân gian đặc sản nổi tiếng của Vĩnh Long. Tuy là bánh ú gần như nơi nào miền Tây Nam bộ nơi nào cũng có nhưng hương vị bánh ú Vĩnh Long rất riêng. Bánh ú Vĩnh Long, được gói bằng chuối lá Xiêm, nếp sáp Long An xào với nước cốt dừa, nhưn bằng thịt tươi, trứng vịt muối hoặc trứng tươi, tôm khô… Những người sành điệu ăn bánh ú cho rằng ăn bánh ú là lúc bánh vừa mới vớt ra mới ngon. Quả thật vậy, du khách nào có dịp thường thức bánh vừa chín lấy ra cắt, bánh nóng hổi, bốc khói, mùi lá chuối hòa quyện với hương nếp ngào ngạt bốc lên mũi không thể cưỡng được, cùng với hương vị thịt, trứng, tôm khô…cũng tỏa hương và trông bắt mắt cầm lòng không đậu. Lấy muỗng mút một phần nếp, một phần nhưn đưa vào miệng mới thấy tuyệt vời. Nếp dẽo thơm ngon, thịt, trứng, tôm khô…beo béo, bùi bùi, mằn mặn hòa quyện thật khó tả.
Bánh xèo món bánh nhiều nhất (20 đội có món bánh xèo)
Bánh bá trạng một món bánh dân gian hiện nay chỉ còn ở Vĩnh Long.
Nghĩ rằng với hàng trăm loại bánh dân gian độc đáo, khéo léo, đậm đà hương vị đã và đang làm say đắm lòng du khách, du lịch Vĩnh Long đưa vào tour để du khách tham quan, trải ngiệm và thưởng thức thì chắc hẳn du khách sẽ thích thú hơn mỗi khi đến miệt vườn sông nước Vĩnh Long. Bởi bánh dân gian là tài nguyên du lịch bản, sản phẩm du lịch đặc thù quý giá hấp dẫn du khách gần xa.
Huỳnh Biển
