HƯƠNG VỊ NƯỚC MÀU DỪA QUÊ HƯƠNG

25/09/2025

Tại Xứ Dừa - Bến Tre trước đây, dừa không chỉ là cây trái, mà còn là linh hồn của xứ sở. Từ những tán dừa nghiêng bóng trên sông, đến những trái dừa tròn mẩy đong đầy nắng gió, dừa hiện diện trong từng góc bếp, từng nếp sống thường ngày. Trong muôn vàn món ngon gắn liền với dừa, có một gia vị tuy mộc mạc nhưng lại giữ vị trí rất riêng, đó chính là nước màu dừa, đặc biệt là nước màu dừa xuất xứ Bến Tre (nay là tỉnh Vĩnh Long).

Không phải đợi đến Tết, người dân Xứ Dừa mới nấu nước màu dừa. Bởi món kho quê nhà như kho cá, kho thịt, kho trứng,… thì ngày nào cũng cần chút nước màu sánh vàng, thơm nhẹ, óng ánh hoà quyện tạo nên hương vị đậm đà, mà còn khơi lên cảm giác ấm cúng, thân quen như bữa cơm mẹ nấu mỗi chiều quê.

Chị em nội trợ Xứ Dừa đã quen với hình ảnh những buổi sáng se lạnh, nổi lửa từ tờ mờ sương, thắng vài mẻ nước màu, tay khuấy nhẹ từng vá nước dừa cho đến khi chuyển màu cánh gián, dậy mùi thơm ngậy quyện cùng tiếng chim ríu rít đầu ngõ. Nồi nước màu được thắng lên không chỉ để dành dùng dần, mà còn là món quà biếu tặng bà con chị em dùng hàng ngày, hay trong dịp lễ, Tết đoàn viên,  vừa tiện lợi, vừa chan chứa nghĩa tình. Dưới những hàng dừa rì rào, hương nước màu len lỏi qua làn gió, tạo cảm giác gần gũi, ấm áp. Bởi với người dân quê dừa, nước màu dừa không chỉ là gia vị của món ăn, mà còn là gia vị của ký ức, của tình thân, của những ngày xưa cũ bình yên bên bếp nhỏ.

Nước màu dừa - gia vị thơm ngon

Nước màu dừa là một chế phẩm đặc biệt, làm từ nguyên liệu chính là nước dừa tươi. Chúng không chỉ tạo nên được màu sắc hấp dẫn, hương vị đặc trưng mà còn mang tới cho người thưởng thức những trải nghiệm ẩm thực thú vị.

Khi ướp gia vị cho món kho, chỉ cần thêm vào khoảng ¼ muỗng cà phê nước màu dừa cho khoảng 01 kí thịt hoặc cá là đủ. Nhờ nước màu dừa, món kho sẽ có màu nâu cánh gián rất đẹp và có hương vị đậm đà khó quên. Có người đã dùng caramel từ nước đường cát để ướp món kho, nhưng kết quả không thể nào sánh được với nước màu dừa từ hương vị cho đến màu sắc. Tuy nhiên, để có được nước màu dừa đúng chất lượng là cả một kỳ công của những người dân quê dừa.

Trước đây, khi tới kỳ thu hoạch - thường là mỗi tháng, hay tháng rưỡi - những quả dừa khô được bẻ gom về chất đống trên sân của chủ vườn và được bán cho thương lái… một số tiêu thụ chủ yếu là phần cơm dừa. Người ta thường đập bể trái dừa để lấy cơm dừa, còn phần nước dừa nầy nếu có ai hỏi xin thì chủ sẽ cho. 

Du lịch xứ dừa của Nguyễn Văn Thu (tác phẩm đạt Giải Ba Quý III Cuộc thi ảnh đẹp du lịch Bến Tre năm 2024)

Những người phụ nữ quê dừa thường tranh thủ lấy số nước dừa này về nấu thành nước màu dừa (còn gọi là thắng nước màu dừa). Trước đó, mọi người thường gom, lượm các quả dừa điếc, vỏ dừa, cành dừa rụng, lá dừa khô, củi dừa… làm chất đốt để không phải tốn tiền mua. Nước màu dừa được nấu bằng củi có hương vị thơm lừng. Nếu là người khéo tay thì nước màu dừa sẽ lên màu và có mùi thơm đặc trưng mà chỉ khi được nấu bằng củi mới tạo được hương vị đặc biệt này. Vì thế, nước màu dừa có thể xem là sản phẩm của người dân Xứ Dừa.

Trước tiên cần chuẩn bị nước dừa tươi, lọc qua vải lọc một, hai lần. Thường thì người ta thắng nước màu dừa bằng nồi gang sẽ có màu sắc hấp dẫn và đậm đà mùi vị hơn. Cho phần nước dừa này đun sôi với lửa lớn trong khoảng 02 giờ đầu, khuấy đều tay để tránh cháy dưới đáy nồi. Khi thấy nước dừa trong chảo cạn bớt thì châm thêm nước dừa vào cho đến khi nước sệt nhiều. Sau đó, nấu ở lửa nhỏ, canh cho nước màu dừa “tới” có độ keo sánh kèm mùi thơm và màu nâu cánh gián là đạt. Tiếp theo thì tắt bếp, để nguội, dùng cho ướp món thịt, cá kho hay nướng thì màu sắc và hương vị độc đáo của món kho là không có gì so sánh được.

Nước màu dừa - gia vị có màu nâu đẹp mắt được nhiều người yêu thích để chế biến món ăn (ảnh sưu tầm)

Thông thường, để được khoảng 01 lít nước màu dừa người ta phải dùng nước của cả trăm trái dừa tương đương với khoảng 30 lít nước dừa tươi và nấu suốt cả ngày cho đến khi thành nước màu. Loại nước màu dừa tốt này (không có màu thực phẩm và chất bảo quản), có thể để dành sử dụng cả năm. Nước màu dừa ngon tự nhiên được làm hoàn toàn từ nước dừa tươi rất giàu khoáng chất, đường dừa tự nhiên nên nước màu có vị béo nhẹ, vị ngọt tự nhiên của nước dừa, vị đắng dịu và tốt cho sức khỏe. Ngày nay, để tiết kiệm thời gian, thuận tiện cho việc nấu ăn, mỗi gia đình có thể mua sản phẩm nước màu dừa đóng chai bao bì đẹp mắt, an toàn vệ sinh, đảm bảo chất lượng thơm ngon chuẩn vị Xứ Dừa như nước màu dừa Vietcoco, nước màu dừa Bến Tre A Tuấn Khang, nước màu ATK,… (các địa chỉ hiện nay thuộc địa phận tỉnh Vĩnh Long).

Nước màu dừa có nguồn gốc từ Bến Tre trước đây (nay là tỉnh Vĩnh Long) - nơi có những vườn dừa mênh mông là một bửu bối cơ bản không thể thiếu của các đầu bếp, các chị em nội trợ gia đình. Nêm một chút hương vị nước màu như nêm một chút màu sắc, một chút yêu thương và một chút ấm áp cho bữa cơm gia đình thêm đậm đà, hạnh phúc. Gia đình sẽ càng thêm vui tươi, mâm cơm sẽ càng thêm trọn vẹn hơn bên những món ngon truyền thống, tràn ngập hương vị nước màu dừa, đong đầy tình cảm quê hương./.

Bài, ảnh: An Nhiên

 

Food

Attractions