Nhắc đến mùa nước nổi, người ta thường nghĩ ngay đến những sản vật đặc trưng như con cá linh mỗi năm chỉ có một lần, tuy nhỏ xíu, thân mềm nhưng thịt ngọt; con cá rô, cá lóc với thịt chắc, thơm ngon dân dã đậm khó quên; hay những chú chuột đồng béo ú nức tiếng mê mẩn lòng người;... Và còn có một sản vật cũng góp phần làm nên danh sách "thiệt dài" cho những món ngon đặc trưng mùa nước nổi không thể không kể đến, đó chính là con lươn đồng.

Từ lâu, con lươn đồng vinh dự được dân gian đánh giá là một trong "tứ đại hà tiên", tức 4 món ngon dưới nước. Bởi thế, không có gì lấy làm lạ, mỗi khi muốn nấu những bữa cơm ngon cho gia đình hay tiệc tùng, tiếp khách thì con lươn đồng luôn là lựa chọn đầu tiên cho các dì, các mẹ.

Thịt lươn vốn đã ngon, cộng thêm sự khéo léo chế biến của các dì, các mẹ nữa thì lại càng tăng thêm hương vị, độ thơm ngon, bổ dưỡng. Những khi mệt mỏi, nhà có sẵn con lươn đem đi nấu cháo đậu xanh thì thiệt là ngất ngây lòng người, bởi lúc này, vừa được thưởng thức món ăn ngon mà lại vừa được bồi bổ sức khỏe. Còn những bữa cơm quê dọn lên mà có món lươn kho sả hay canh chua lươn thì dù bụng chưa đói nhưng cũng khiến cái bao tử cồn cào đòi ăn.

Nhắc đến lươn đồng, những người con ở miền Tây nói chung, quê hương Vĩnh Long nói riêng chắc hẳn sẽ chẳng thể nào quên được hương vị của món lươn đồng nướng. Đây là món ăn dân dã mang đậm nét văn hoá ẩm thực của cư dân miệt vườn sông nước gắn liền với thời kỳ khai hoang mở cõi. Người dân quê mình có nhiều cách để nướng lươn lắm. Chẳng hạn, có thể đem con lươn cuộn trong lá chuối, lá sen hay đặt trong ống tre, ống trúc hoặc dùng vĩ để nướng. Lươn nướng vàng ươm bắt mắt, sực nức thơm nồng khiến ai cũng háo hức đợi chờ đem ra thưởng thức. Mỗi cách nướng sẽ mang đến những hương vị thơm ngon đặc trưng khác nhau và gây cảm tình, thương nhớ cũng khác nhau. Riêng tôi thích nhất là đem con lươn đồng kẹp vào cái nẹp tre, sau đó cho vào bếp than nấu bằng củi để nướng. Lươn chín đem ra chấm cùng với nước mắm chua ngọt kèm thêm ít cọng rau răm hái ở vườn nhà. Vị ngọt nguyên thủy của thịt lươn hoà quyện cùng vị cay nồng của rau răm, vị đậm đà của nước chấm thì ngon khỏi phải bàn. Lươn nướng ăn cơm cũng hợp mà nhâm nhi thì bảo đảm mê li quên cả đường về.

Bên cạnh, con lươn đồng còn được các dì, các mẹ đem đi um với nước cốt dừa nữa đó. Món này đòi hỏi phải tốn khá nhiều công khi chế biến. Bởi ngoài những gia vị cơ bản để tẩm ướp lươn như muối, đường, nghệ, hành, tỏi,… thì người nội trợ còn phải chuẩn bị thêm nước cốt dừa và rau để um cùng với lươn. Thường là các loại rau có vị nhẫn đắng, được hái ở vườn nhà hay bờ ao, mé ruộng như lá cách, lá nhàu, rau ngổ, tai tượng,… Vị thơm ngọt của thịt lươn hòa cùng vị béo ngậy của nước cốt dừa, vị nhẫn đắng của rau, vị thanh mát của nghệ đã làm nên vị ngon khó tả được bằng lời. Đối với cư dân miệt vườn sông nước, lươn um là món ăn ngon, quen thuộc, đậm đà tình quê. Còn đối với những thực khách miền xa, thì đây là món ăn có phần hơi lạ miệng nhưng một khi đã thưởng thức rồi thì chắc chắn sẽ mãi “tương tư”.

Lươn đồng được chế biến đa dạng thành nhiều món ăn, mà món nào cũng thơm ngon và hấp dẫn, đắm say lòng người. Thời điểm này, nếu có dịp đến Vĩnh Long, du khách đừng quên thưởng thức những món ăn được chế biến từ đặc sản lươn đồng quê mình nhé!

Bài, ảnh: Mỹ Xuân