Gợi nhớ bến sông quê!

26/03/2025

Mỗi lần trở về quê, tôi lại đứng lặng bên bến sông cũ, nơi bao ký ức tuổi thơ ùa về như những con sóng lăn tăn trên mặt nước. Con sông ấy đã chứng kiến biết bao mùa trôi, biết bao đổi thay, nhưng trong lòng tôi, nó vẫn vẹn nguyên như thuở nào, hiền hòa, mênh mang và chan chứa yêu thương.

Thuở nhỏ, bến sông là cả một thế giới rộng lớn. Quê tôi là một dải đất cù lao An Bình, thuộc huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long. Mấy mươi năm trước, 4 xã cù lao quê tôi không có đường sá dành cho xe máy hay ô tô như bây giờ, mà chủ yếu là những dòng sông mênh mang sóng nước.

Sông nước trở thành con đường duy nhất nối liền quê tôi với những miền quê khác. Trên dải đất cù lao hiền hòa, từng mái nhà, từng hàng dừa soi bóng đều gắn bó mật thiết với chiếc ghe, chiếc xuồng. Mỗi chuyến chợ, mỗi lần chở trái cây đi bán hay đơn giản chỉ là đến trường, tất cả đều phụ thuộc vào con nước, vào những chiếc xuồng, ghe hay những chuyến đò dọc xuôi ngược.

Vì thế, hầu như nhà nào cũng có một bến sông riêng. Đó có thể là chiếc cầu gỗ đơn sơ, đôi khi chỉ là mấy tấm ván cũ được chắp vá lại, hoặc khá giả hơn thì xây hẳn một cây cầu bê tông với vài bậc thang lên xuống. Không chỉ là nơi neo đậu ghe xuồng, bến sông còn là chỗ tắm giặt, lên xuống xách nước tưới cây và cũng là điểm hẹn mỗi khi ai đó cần đón con đò sang chợ bên thị xã Vĩnh Long (nay là TP.Vĩnh Long).

Từ năm lớp sáu, tôi rời quê lên thị xã học. Để kịp giờ vào lớp lúc 6 giờ 45, mỗi sáng tôi phải thức dậy từ 3 giờ. Bên bến sông tĩnh lặng, ánh trăng nhạt nhòa in bóng trên mặt nước phẳng lặng. Tôi đứng đó, chờ con đò quen thuộc trong cái lạnh mờ sương của buổi sớm tinh mơ. Từ xa, tiếng kèn đò vọng lại, xé tan màn đêm tĩnh mịch. Tiếng máy nổ xình xịch mỗi lúc một rõ hơn, báo hiệu con đò sắp cập bến. Khi nó vừa ghé vào, tôi chậm rãi bước lên, men theo mạn đò rồi tìm chỗ ngồi bên trong. Chiếc đò rời bến, rẽ nước xuôi dòng, đưa tôi đến bến chợ Vĩnh Long, bắt đầu một ngày học mới.

Một bến sông quê tại ấp An Thới, xã An Bình, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long

 

Nhưng có những hôm, vì bến sông bị che khuất bởi những tán bần rậm rạp, bác lái đò không thấy ánh đèn dầu nhỏ nhoi trước bến nhà tôi. Thế là con đò lặng lẽ lướt qua, bỏ lại tôi cùng nỗi thấp thỏm. Những lần như vậy, tôi và ba lại cuống cuồng chạy dọc bờ sông, vừa vẫy tay vừa cất tiếng gọi lớn: “Đò ơi! Đò ơi…!”. Từ xa, ánh đèn trên mui đò loang loáng, rồi con đò chậm rãi quay lại, ghé vào bến nhà một người hàng xóm. Tôi leo vội lên đò, lòng nhẹ nhõm. Trên sông, con nước vẫn xuôi dòng, chở theo những giấc mơ tuổi thơ tôi đến một chân trời rộng mở hơn.

Những trưa hè oi ả, bến sông quê lại rộn ràng tiếng cười đùa của lũ trẻ trong xóm. Chúng tôi ùa xuống dòng nước mát lạnh, tiếng té nước, tiếng nói cười vang vọng cả một khúc sông. Không chỉ là nơi vui chơi, bến sông còn là “lớp học” bơi đặc biệt của bọn trẻ chúng tôi.

Ba tôi chặt mấy cây chuối, kết lại thành bè để làm phao tập bơi. Ban đầu, ai cũng sợ sệt, bám chặt lấy thân chuối, chập chững tập từng động tác. Thế nhưng, cứ mải mê bì bõm, vùng vẫy hết ngày này qua ngày khác, chẳng ai nhớ mình biết bơi từ lúc nào. Khi đã quen nước, chúng tôi bắt đầu bày trò thi bơi. Đứa bơi ếch, đứa bơi ngửa, đứa lại bơi…chẳng theo kiểu gì, chỉ miễn sao về đích trước. Cả bến sông ngập tràn tiếng reo hò, cổ vũ, tạo nên một bầu không khí vui nhộn, trong trẻo của những ngày hè tuổi thơ.

Những ngày nước cạn, bãi bồi hai bên bờ sông nhô lên, trở thành sân chơi bất đắc dĩ. Chẳng cần suy nghĩ nhiều, chúng tôi chia phe, dùng sình ném nhau chí chóe. Đứa nào cũng lấm lem bùn đất, mặt mũi, đầu tóc chẳng khác gì những chú nhóc vừa lăn lộn ngoài ruộng về. Có đứa bị ném trúng mạnh quá, òa lên khóc, làm cả đám cười nghiêng ngả. Trên bờ, những người mẹ vừa lo lắng vừa không nén được nụ cười trước sự tinh nghịch của lũ trẻ. Dẫu biết rồi thế nào cũng có đứa bị mắng vì quần áo lấm lem, nhưng chẳng ai bận tâm bởi những ngày hè tuổi thơ, làm sao có thể thiếu những cuộc vui như thế!

Bến sông quê còn là nơi của những buổi chiều bình yên, khi cha thong thả kéo từng mẻ lưới, mong chờ một mẻ cá đầy. Tôi nhớ những chiều hoàng hôn rực đỏ soi bóng xuống mặt sông, khi làn khói từ bếp nhà ai vương vất trong không gian, gợi lên cảm giác ấm áp đến lạ.

Những ngày cận tết, bến sông quê trở nên rộn ràng hơn bao giờ hết. Các bà, các mẹ, các chị tất bật mang chăn, mền, chiếu ra giặt giũ, kỳ cọ thật sạch, để mọi thứ tinh tươm, thơm tho, chuẩn bị đón một cái tết cổ truyền ấm cúng và trọn vẹn.

Thời gian trôi, tôi lớn lên, xa quê theo những ước mơ và hoài bão. Bến sông năm nào cũng thay đổi theo dòng chảy cuộc đời. Những đứa trẻ năm xưa giờ đã thành người lớn, có kẻ đi xa, có người ở lại. Nhưng mỗi lần trở về, chỉ cần nghe tiếng sóng vỗ bờ khi có những chiếc xuồng máy chạy qua, nhìn bóng bần soi nghiêng trên mặt nước, tôi lại thấy lòng mình dịu lại, như tìm về một chốn quen thuộc không bao giờ phai nhạt.

Bến sông quê, nơi khắc ghi những kỷ niệm đẹp nhất của tuổi thơ, nơi giữ lại những yêu thương chân chất, là nơi mà dù có đi đâu, tôi cũng luôn muốn tìm về và bến sông ấy, theo năm tháng, đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức của mỗi người con miền sông nước quê tôi.

 

Bài, ảnh: MINH TRIẾT

Ẩm thực

Địa điểm